Дали го знаеме значењето на растителните влакна?

Влакната генерално се компоненти на растителните клетки, кои внесени преку храна во тенкото црево не подлежат на процесот на варење. Во дебелото црево под дејство на бактериите само делумно се разградуваат.

Растителните влакна главно се составени од сложени јаглехидрати (полисахариди): целулоза,хемицелулоза, пектин, лигнин,растителна смола,гума(guar, santan).
Најчеста е поделбата на основната растворливост во вода: на нерастворливи и растворливи влакна. Генерално гледано нерастворливите влакна имаат главна улога во цревните(дигестивните нарушувања) додека растворливите влакна се важени за регулирање на шеќерната болест, намалување на холестеролот во крвта и лекување на дебелината.
За разлика макронутриенти(други јаглени хидрати, протеини и масти)кои на организамот му даваат енергија,растителните влакна не му даваат енергија на организмот но бидејќи се наоѓаат во растителната исхрана претставуваат извор на витамини и минерали и имаат важна улога во организмот.Меѓутоа немаат сите влакна иста улога во човековото тело.

Целулозата е полисахарид и е главна состојка на клеточниот ѕид на растителните ткива. Целулоза не е растворлива во вода. Природни извори на целулоза се: интегрално и црно брашно,млад грашок, зелка, кељ, кора од краставици, пиперки, јаболка и цвекло.

Хемицелулоза (ксилан и манан) е компонента на полисахаридите на клеточниот ѕид. Делумно се топи во вода односно во комбинација со вода прави гел.Природни извори на хемицелулозата се:интегрални житарки, брокула и репка.
Целулозата и хемицелулозата содржани во растителните влакна,впиваат вода,ја зголемуваат вкупната количина на фекалната маса и истовремено го скратуваат времето на храната до органите за варење.

Лигнин (fenilpropani) се дрвенести влакна на растенијата кои служат за поврзување и потпора и даваат цврстина.Тие се структурни елементи на периферните обвивки на семињата.Лигнинот е нерастворлив во водата, киселините и базите. Извори на лигнин се зрели зеленчуци, модар патлиџан, јагода, круша и ротквица.Лигнинот ја намалува сварливоста на растителните влакна се врзува за жолчната киселина и на тој начин ја спречува апсорбцијата на холестеролот.

Пектин (arabinogalactans) е компонента на полисахаридниот ѕид на клетките без лигнин. Растворен во топла вода дава полисахарид. Извори на пектин се јаболката, рибизлите, карфиолот, зелката, сувиот грашок, компирот, јагодите, малините и капините. Пектинот во цревата формира гел кој ја покрива слузницата на цревата и ги врзува жолчните киселини во цревниот тракт. Со врзување со жолчните киселини ја намалува апсорпцијата на масти и холестерол, особено на LDL-холестеролот (“лошиот”), додека концентрацијата на заштитниот ХДЛ-холестерол останува непроменета.

Пектинскиот гел ја обложува слузницата на цревата и ја спречува апсорпцијата на шеќерот по јадење, што е особено важно во исхраната на дијабетичарите. Пектинот исто така ја подобрува цврстината на столицата, се врзува со тешки метали и ги исфрла од организмот.

Протопектин е нерастворлив комплекс на пектин и целулоза, hemicellulose и метални јони. Во текот на термичката обработка и за време на зреењето на овошјето и зеленчукот се нарушува овој комплекс и се ослободува пектин (омекнување на презрееното овошје) Растителните смоли и гуми се полисахариди растворливи во вода. Растителните смоли се однесуваат како и пектините, влијаат на апсорпцијата во желудникот и тенкото црево. Диеталните влакна се од интерес и денес, бидејќи нивната улога е да ги намалат маснотиите во крвтата, а маснотиите се виновни за различни болести на современиот човек.

Главната улога на растителните влакна во вашето тело :

1. Одлично го одржуваат здравје
2. Ги спречуваат на срцеви заболувања
3. Го намалува холестеролот
4. Го стабилизираат шеќерот во крвта
5. Го спречуваат ракот на дојка, рак на дебелото црево, стрес
6. Спречуваат дебелеење
7. Тие дејствуваат како антиоксиданси
8. Содржат фитоестрогени.

Ако мислите дека во вашата исхрана нема растителни влакна мудро би било да го зголемите нивниот внес во организмот. При тоа мора да обрнете внимание да ги внесувате постепено. Затоа е многу важно тоа што кога ќе јадете храна која содржи многу растителни влакна се пијат многу течности, затоа што ако не го правите тоа може да предизвикате иритација или блокада на дебелото црево.

Колку е оптимален внес на растителни влакна ?

Не постои стандардната вредност, но многу нутриционисти препорачуваат за:
Возрасни 20-35 гр /на ден или 19-13 г / 1000cal
Деца: треба да биде постаро од 2 години за да почне со внес на влакна и тоа: година + 5 g / ден Важно е да внесуваат и растворливи и нерастворливи влакна.

Зголемен внес на влакна (преку препораки) можат да бидат неповолни:

1. Може да ја поремети апсорпцијата на лековите
2. Намалена способност да се свари и апсорбира храната
3. Може механички да ја оштети слузницата на цревата
4.Фитинската киселина во житарици и зеленчук создава комплекси (хелати) со минерали (Ca, Fe) и ја намалува нивната апсорпција
5.Големата количина на фосфор во храната богата со влакна прави проблеми кај пациентите со болни бубрези бидејќи овозможува создавањето на камења во уринарниот тракт.