Вистината за маснотиите !
Кога гледаме здраво, витко и спортски градено тело, никогаш нема да помислиме дека на таа личност маснотиите и се секојдневие.
Сепак, се повеќе среќаваме едуцирани млади и активни луѓе кои знаат дека редовен избор на добри маснотии е есенцијално за добро здравје и виталност на клетките на телото, пред се кај спортистите чии коски, зглобови и ‘рскавици се многу пооптоварени од вообичаеното.
Зборот маснотија сеуште асоцира на срцеви заболувања, канцер и многу други лоши болести – ова е типичен пример за исклучително погрешно поставен ментален концепт кој бара објаснување.
Мастите не само што генерално не се штетни, туку постои цел дијапазон од истите без кои организмот едноставно не би функционирал.
Таквите маснотии нашето тело не може да ги произведе па мораме да ги внесеме преку исхраната и тие се нарекуваат есенцијални маснотии или есенцијални масни киселини.
Накратко, есенцијалните маснотии помагаат во одржување на еластичноста на вените, ја поддржуваат работата на имунолошкиот систем, ги намалуваат воспаленијата и се неопходни за оптимална апсорпција на одредени витамини.
Штосот е е всушност во балансирањето на различните видови на храна кои содржат различни комбинации на различни масни киселини кои се градбен блок на мастите.
На просечно информиран потрошувач познати му се изразите како “заситени“, “незаситени” и “транс-масти”, кои впрочем се многу груба поделба на масните киселини, а чии називи се добиени од нивната хемиска структура.
Генерално гледано, што е повеќе заситена маснотијата, тоа помалку е посакувана во телото,а извори на такви маснотии се месото, млекото, јајцата и нивните преработени производи.
Заситените маснотии докажано лошо влијаат на нивоата на холестерол во крвта, т.е. ја креваат концентрацијата на “нездравото“, па заедно со други лоши навики ги зголемуваат шансите за артеросклероза и срцевите заболувања.
Медитеранска исхрана !
Лошиот глас на заситените масти набрзо на себе го превземаа и транс-мастите, поради брзиот начин на исхрана.
Овие без нималку труд ги нарушуваат нивоата на добриот холестерол во крвта и ја деградираат еластичноста на ѕидовите на крвните жили и нервите.
Транс-мастите во природна форма дури и да не можат да се најдат, и тие се продукт на процесот на хидрогенеза во прехранбената индустрија и се наоѓаат скоро во сета (полу)готова храна.
Најзастапени се во маргарин, слатки, чипс, растителни сирења и сета брза храна – како такви на телото му се целосно непотребни, и тоа е уште една причина дека без готова храна и индустриски слатки ќе живееме поздрав живот.
Откога се прифати сознанието дека транс-мастите се лоши по здравјето, нивниот лош глас не избледе.
Дојде до кулминација со одлуката на Агенцијата за храна и лекови (FDA) во САД, со која се обврзуваат сите производители на храна од јануари 2006 год да ја истакнат на своите декларации и содржината на транс-масти.
Во потрага по здрави масти треба да погледнеме и на некоја друга храна – незаситените масти се типични за медитеранската исхрана и природно се наоѓаат во маслиновото масло, авокадо и јаткастите овошја.
Во полинезаситените масни киселини кои се наоѓаат во растителните масла, јаткастите плодови, риба и одредено овошје и зеленчук спаѓаат и омега 3, омега 6 масните киселини за чие благотворно дејство на здравјето често слушаме преку рекламите за диетални суплементи.
Клуч за правилно уживање во мастите е и посакуваниот размер помеѓу тие два вида на масни киселини.
Денес истражувањата во развиените земји покажуваат дека конзумирање на омега 6 масни киселини во просек од 17 грама дневно сосем сигурно може да се смета за предозирање, но дали е тоа чудно ако спомнеме како главните извори на омега 6 се месото и месните производи !?
Рамнотежа наместо квантитет
Омега 3 масните киселини се наоѓаат во рибата, семкастите и јаткастите плодови кои докажано го потпомагаат манталното здравје (помагаат кај шизофренија и депресија), го намалуваат ризикот за појава на тромб (срцев и мозочен удар), воспаленија и ја стимулираат работата на имунолошкиот систем.
Но тоа никако не значи дека треба да се откажеме од омега 6 масните киселини, бидејќи тие се подеднакво есенцијални како и омега 3, “штосот“ е само во нивниот правилен размер.
Црвеното месо не единствен добар извор на омега 6 масните киселини, нив ги содржи скоро секое растително масло и спрема денешните стандарди на исхрана едноставно е невозможно да имаме дефицит од истите.
Конкретно правилниот размер и идеалното внесување на целокупните маснотии, од посакувани извори на истите, ја прават медитеранската храна авторитет на исхраната, пишува Випнет.
Зеленото овошје, морската риба, маслиновото и другите растителни масла, јатркастите плодови се храна заради која популацијата на Медитеранот е витка, и со многу ретки срцеви венски заболувања, кои се на второ место за смртноста во западниот свет.
Стратегијата на хранење со квалитетни масти не е преголема мудрост, но бара повеќе планирање во кујната бидејќи подразбира користење на сирови, непроцесуирани производи, првобитно овошје, зеленчук и риба.
Спремена и “junk“ храна и слатките во оваа шема треба да се сведат на ретки излети затоа што таквата храна, запаметете, е најбогата со најлошите видови на маснотии – транс-масите.
И запаметете, за маснотиите викаме дека се условно “добри“ односно “лоши“. Без нив организмот не може да функционира, тие се есенцијален дел на нашата секојдневна исхрана.
Она што треба да го знаете е дека изборот на храна е тоа што ја прави разликата, а не одрекувањето или сомнителните инстант диети, објхаснуваат нутриционистите.
“Лоши“ масти:
Црвеното месо ( свинско, говедско, телешко, јагнешко), масти од лој и кожа.
Масни млечни производи (путер, кајмак, тврди сирења), јајца, кокосово и палмино масло.
Транс масти:
Маргарин и производи кои го содржат( скоро сите колачи и смрзнати тесенини, слатки пекарски производи), чипсови и други солени грицки.
Слатки (еурокрем, полнети и светли чоколади).
Добри масти:
Маслинки, Авокадо, Бадеми, Кикирики…
Полинезаситени Омега-3 масти:
Ленено семе и масло од Лен, Ореви, Семки од Тиква и масло од нив, Соја и Соино масло и Рибата.
