Калциум- минералот за градење на коските

Калциумот е еден од најзастапените минерали во нашето тело и прави 1-2% од телесната тежина. 29% од калциумот во телото е во коските, а останатиот дел е во забите, меките ткива, плазма и екстрацелуларната течност.

Калциумот е од суштинско значење за пренос на нервните импулси, мускулите, ширење и стегање на крвните садови, регулирање на ензимите, за стимулирање на хормоните, згрутчување на крвта и многу други процеси.

Овој минерал има фундаментално значење за сите биолошки системи, затоа е потребно да неговата концентрација во човечкиот организам да се одржува постојано.

Зошто коските не можат без калциум?

Растот, ремоделирањето и минерализацијата на коските во голема мера зависи само од калциумот. Преуредување на коскеното ткиво е процес кој трае, Рамнотежата која постои помеѓу разградување на формирање на коските и се менува со возраста.

Додека во детството коските се здрави и цврсти како што старееме тие ја губат својата еластичност.
Во нормални услови и кога не постои зголемена потреба за калциум, здравата и балансирана исхрана го обезбедува потребниот износ на овој минерал. Секојдневната доза на калциум од храната може да биде 200 и 2000 мг.

Од просечниот внес на калциум 1000 мг калциум дневно се апсорбира само околу 35%. Поради тоа, има состојби во кои е неопходно додатно да се зема од калциумот. Во одредени ситуации зголемениот внес на калциум исто така може да го намали ризикот од фрактури на коските.

Најчести форми на калциум:

Калциум цитрат- Овој вид на калциум најлесно се искористува. Зголеменото лачење на желудечната киселина не влијае на неговата принос,па затоа највеќе се препорачува кај постарите лица. Според некои податоци дури и луѓето со недостаток на желудочна киселина го внесуваат 45% преку исхраната калциум цитратот. Калциум цитрат е потребно да се земат меѓу оброците или пред спиење.

Калциум карбонат – Оваа форма на калциум освен калциум цитратот е најчесто користена форма на калциум. Не се искористува толку како и калциум цитратот. Калциум карбонатот дава антацид ефект (ја неутрализира желудочната киселина). За време кога го користите овој вид на калциум, се препорачува на внесувате големо количество течности. За разлика од калциум цитратот, калциум карбонатот, подобро е да го земете за време на оброк, кога се зголемува лачењето на желудечната киселина.

Калциум – најзастапениот минерал во човековиот организам

Дали знаете дека соодветен внес на калциум може да резултира со намалување на обемот на половината? Дека калциумот игра улога во превенција на рак на цревата? Или дека калциумот, всушност, го намалува ризикот од камен во бубрезите?

Калциумот е најзастапениот минерал во човечкото тело. Од 1 до 1,5 кг калциум кои се содржува во човечкото тело, 99% се наоѓа во коските и забите. Неопходно е за изградба на коските и забите, згрутчување на крвта, пренос на нервните импулси и мускулната контракција. Сепак, најдобро позната улога на калциум е превенција од остеопороза.

Повеќето од “калциумот од храната” го добиваме од млечни производи. Други добри извори на калциум се сардини, лосос, алги, зелен зеленчук, сушено овошје, јатчесто овошје и тофу. Денес е тренд на збогатување на храната со калциум па прехранбената индустрија, и супермаркет на полиците нудат сокови, млеко, јогурт, житарки и друга храна богата со калциум.

Утврден дневен внес на калциум за возрасните лица е 1000 мг. Оваа количина може да се надокнади со три големи чаши млеко. Иако е можно со внимателно избалансирана исхрана да се внесе потребната количина на калциум во организмот,многу луѓе се одлучуваат да земаат и додатоци во исхраната а понекогаш тоа е и со препорака од доктор.

На Лицата кои имаат дијагностицирано остеопороза им се препорачува додатно внесување на калциум од суплементи и тоа дозите кои зависат од возраста се препорачуваат по веке утврдени стандарди.

Апсорпцијата на калциумот во исхраната може да зависи од видот на храна и хранливи материи со кои таа се конзумира. На пример, киселата храна, лактоза и масти кои го продолжите времето на поминување низ гастроинтестиналниот систем ја подобруваат апсорпцијата на калциумот од исхраната.

Оксалатите, фитати и диетални влакна инхибираат апсорпцијата на калциум. Затоа, храна која ги содржи горенаведените хемиски соединенија, како што се зелениот лиснат зеленчук (блитва, спанаќ) не се добар извор на калциум.

Апсорпцијата на калциум се намалува кога се земаат високи дози наеднаш (над 400 мг), и зависи и од тоа колку е брзо разградувањето во желудникот и стомакот. Додатоци во исхраната од калциум најдобро е да се земаат навечер пред спиење, бидејќи тогаш највеќе се искористуваат.

Адекватен внес на калциум е важен во детството и адолесценцијата, а истражувањата покажуваат дека тој внес најчесто не е доволен. Затоа, главната цел на лекарите и нутриционистите треба да биде да се постигне соодветен внес на калциум во адолесцентниот период преку намирниците во исхраната.

Многу висок внес на калциум преку исхраната кај жените во постменопауза има многу мало влијание врз забавување на намалувањето на коскената минерална густина и намалување на ризикот од фрактури на коските, треба да инсистираат на адекватен внес.
При изборот на дополнителен калциум, изберете оној кој содржи посебен калциум, на пример во форма на калциум карбонат. Мултивитаминските – минерални препарати обично содржат мали количини на калциум – дури и ако тоа не е е наведено на пакувањето дека содржат калциум.

Ако таква формулација е додадена на дневната потребната доза на калциум (1000 мг), таблетката ќе биде со големина на џамлија. Ако користите дополнителен калциум збогатен со витамин Д, да се обрне внимание на вашата дневна доза да не надминува 200 интернационални единици или 5 микрограми.

Калциумот и остеопорозата

Соодветна исхрана во текот на животот е од суштинско значење за развој и одржување на коските. Додека болестите како остеопенија (намалување на коскената минерална густина) и остеопороза имаат комплексна етиологија, ризикот од овие болести може да се намали со обезбедување на потребните хранливи материи во одредени периоди од живот.

Често за причина за добивање на остеопороза е недоволниот внес на калциум во текот на адолесценцијата.
Познато е дека на врвот на густина на коскената маса се постигнува до 35 години, а со тоа додавањето на калциум и витамин Д на адолесцентни девојки кои избегнуваат млечни производи е корисна превентивна мерка.

Адекватен внес на калциум и витамин Д е примарната нутритивна превенција на остеопороза, но листата на важни хранливи состојки се прошири во последните години и тука се споменуваат и магнезиум, витамин Ц, бор и фитоестрогени.

Калциум и витамин Д во форма на додатоци работат синергетски и да го намалуваат ризикот од фрактури кај мажи и жени и овие хранливи материи мора да бидат земени во комбинација.
Исто така, речиси сите рандомизирани испитувања за ефикасноста на лековите за остеопороза го вклучуваат калциумот и витаминот Д со цел да се зголеми ефикасноста на самиот лек.

Покрај тоа, додатоците на калциум и витамин Д беа оценети како безопасни и подигнуваат најмногу корисни ефекти кои не се поврзани само со превенција и третман на остеопороза.

Калциумот и слабеењето

Во последните пет години, повеќе од 50 студии спроведени ширум светот покажа дека постои поврзаност помеѓу внесот на прехранбениот калциум и одржување на адекватната на телесна маса, дури и губење на вишокот килограми.

Неколку студии објавени во Меѓународниот весник на дебелината покажуваа дека соодветен внес на калциум може да го намали обемот на струкот, индексот на телесна маса и масти во телото во целина, а како последица на тоа влијание врз постигнувањето и одржувањето на соодветна телесна тежина.

Во истиот весник беа презентирани клинички докази кои го објаснуваат механизмот за губење на тежината преку внес на калциум во исхрана. Според нив, калциум може да ја намалите телесната тежина преку врзување на мастите од дигестивниот систем и зголемување на нивната деградација и отстранување од телото.

Калциумот и карцином на дебелото црево

Колоректален карцином е предизвикан од комбинација на генетски и средински фактори, сепак, степенот на влијание на овие два фактора се разликува од поединец до поединец.

Истражувањата на животни покажале потенцијална корист на калциумот во превенција на рак на цревата. Клиничките испитувања кај луѓето покажаа дека постои скромен тренд на намалување на инциденцата на колоректален аденоми (преканцерозна полипи) кај пациенти кои примиле 1200-2000 мг калциум дневно.
Сепак, тоа не е познато дали таквото дејство на калциумот и превентивна улога за појава на рак на дебелото црево.

Бидејќи студиите дале различни резултати, потребно е да се чека на резултатите на претстојните студии со цел да се идентификуваат со сигурност ефектите на калциумот за превенција од рак на дебелото црево.

Калциумот и висок крвен притисок

Врската помеѓу калциумот и крвниот притисок интензивно се истражуваше во последните две децении. Бројните студии се во согласност со резултатите кои укажуваат на позитивното влијание на калциумот за лекување на висок крвен притисок.

Дози на калциум користи во различни клинички испитувања се движат од 500 до 2.000 мг / ден, и најчесто користените дози од 1,000-1,500 mg / ден.

Истражување сугерира дека калциум во препорачаните дози (1,000-1,200 mg / ден) може да биде корисна стратегија за превенција и третман на блага хипертензија (висок крвен притисок).

Калциумот и камења во бубрезите

Камења во бубрезите во форма на калциум оксалати се најчест облик на камења во бубрезите. Претходно се сметаше дека висок внес на калциум е ризик фактор кој придонесува за развој на бубрежни камења.

Бидејќи неодамнешните студии покажаа сосема спротивното – дека калциумот, всушност, го намалува ризикот од камен во бубрезите – препораки се променија. Лица кои подлежат на појавата на камен во бубрезите треба да избегнуваат сол и храна која содржи многу оксалатите, како спанаќ и блитва.

Вреди да се послуша и Хипократовиот совет стар 2 000 години кој гласи: Пиејте повеќе вода!
За лицата со 19-50 години се препорачува доза од 1.000 mg на ден; за лица над 51 години се препорачува 1200 мг дневно. Најчестите дополнителен износ за возрасни е 800- 1000 mg на ден.

Дневни потреби на калциум:

• Деца од 1-3 години изнесува до 500 mg / ден
• Деца 4-8 години изнесува 800 mg / ден
• деца 9-13 години изнесува 1.300 mg / ден
• млади од 14-18 години изнесува 1.300 mg / ден
• лица меѓу 19-30 изнесува 1.000 mg / ден
• луѓе 31-50 години е 1.000 mg / ден
• лица над 51 години изнесува 1,200 mg

Несакани ефекти и интеракции

Како што е објаснето на некои веб страница, запек, надуеност и гасови понекогаш се поврзани со употреба на суплементи на калциум.

Лица со дисфункција на тироидната жлезда, или хронична бубрежна болест не треба да консумираат калциум пред тие да се консултираат со лекар.

За други возрасни лица, износ од 1.300 mg се смета дека е сосема безбедно, објаснува Дарио Вранешич.

Калциумот се натпреварува за апсорпција со многу минерали и се особено ако се зема калциумот повеќе од неколку недели, се препорачува земање на мултиминерали препарати, но не и истовремено со калциум.