Кога да се вратиме на тренинзите по прележана корона

Секој што сака да се врати на спортот по корона мора да биде сигурен дека болеста не оставила последици врз срцето и белите дробови.

Со короната се заразени голем број спортисти, но и луѓе кои рекреативно спортуваат. Сите го имаат истото прашање – кога можат да се вратат на тренинзите. Одговорот не е воопшто едноставен и зависи од клиничката слика на болеста што ја имале.

Експерти од водечките здруженија на спортска медицина и спортски науки составиле препораки за клинички прегледи кои спортистите мора да ги направат по СОВИД-19 за да се уверат дека оваа болест не оставила последици врз срцето и белите дробови.

Овие препораки важат и за рекреативците и за професионалните спортисти.

Враќањето на спортските активности мора да се определи поединечно за секој спортист во однос на клиничкиот тек на COVID-19. Иако сегашните препораки се фокусираат првенствено на проценка на срцето и белите дробови, со оглед на сложеноста на болеста COVID-19, понекогаш е потребна посеопфатна евалуација која вклучува психолошки статус и испитување на мускулната функција.

За спортистите кои се асимптоматски и негативни на КОВИД-19 , дозволено е враќање на тренинзите без дополнителни тестови, бидејќи нема јасни докази за постоење на болеста, само сомнеж. Сепак, асимптоматските спортисти кои позитивно се тестираат за СОВИД-19 (активна инфекција) треба да се воздржат од вежбање најмалку 2 недели.од датумот на позитивниот тест и следат строгите упатства за изолација.

Ако спортистите останат асимптоматски, постепено враќање на тренингот треба да биде надгледувано од тимски лекар или лекар

спортска медицина. За асимптоматски спортисти со откриени антитела COVID-19 како одговор на претходна инфекција, се препорачува слична проценка како кај симптоматските спортисти со позитивен тест за COVID-19 и треба да се изврши кардиоваскуларен преглед..

За спортисти кои се позитивни на COVID-19 со благи или умерени симптоми , се препорачува минимум 2 недели прекин на кој било тренинг/вежбање од моментот на појава на симптомите. Не е точно познато дали постои зголемен ризик од оштетување на миокардот во форма на миокардитис кај оние спортисти кои биле хоспитализирани во споредба со оние во домашна изолација, но и двете групи треба да подлежат на кардиоваскуларен преглед во комбинација со срцеви биомаркери и дијагностички процедури.- Ултразвук на срцето. Понатамошното снимање со магнетна резонанца или тест за оптоварување зависи од случај до случај.

За оние кои биле хоспитализирани со СОВИД-19, но чии срцеви биомаркери и дијагностички процедури на пр. ултразвук на срцето беше без позитивен резултат, се препорачува најмалку 2 недели одмор по отсуство на симптоми пред да се подложи на внимателен
клиничка кардиоваскуларна проценка проследена со постепено продолжување на вежбањето.

Од спортистите се очекува постепено да го зголемуваат интензитетот и времетраењето на тренинзите откако ќе заболат од болеста. За време на ова постепено враќање на спортот, отчукувањата на срцето, интензитетот на оптоварување, спиењето, стресот, заморот и болката во мускулите треба да се следат секојдневно, заедно со психолошката подготвеност за враќање на спортот. Враќањето на вежбање и тренинг мора постепено да поминува низ неколку чекори и не треба да започне пред 7 дена од исчезнувањето на симптомите, по можност подолго.

Прво започнете 2 дена со 15 минути активности со низок интензитет (одење, брзо одење, пливање, возење велосипед, тренинг без оптоварување) со одржување на пулсот од околу 70% HRmax. Следниот ден започнете со 30 минути тренинг со зголемување на оптоварувањето на наведените активности на околу 80% HRmax, на пр. лесно џогирање. Во следните денови започнете со зголемување на времетраењето на тренингот во опсег од 45/60 минути, но при оптоварување што не надминува 80% HRmax. Се додека не поминат најмалку 15 дена од исчезнувањето на симптомите, не се препорачува да се вратите на тренинг каде за прв пат ќе се постигне оптоварување од 100 HRmax.

КАРДИОЛОШКИ ПРОТОКОЛ ЗА ВРАЌАЊЕ НА ТРЕНИНГ

Со цел да се спречат трагичните последици по враќањето на тренинзите по заболениот Ковид, здруженијата и спортските федерации составија протокол за проценка на спортистите пред враќањето на тренинзите.

Протоколот се заснова на употреба на 12-канален ЕКГ и ехокардиографија (ЕХО), но поради специфичноста на новиот вирус има помалку
модификации кога станува збор за спортисти и се засновани на клинички индикации.

1. Спортистите кои немале симптоми на инфекција со СОВД-19 можат да се вратат на тренинзите без дополнителна анализа.
2. Спортистите кои имале благи до умерени симптоми на инфекција со COVID-19 (кои биле лекувани и опоравени дома) треба да се подложат на RTP. Некои имаа позитивен ПЦР тест, а некои само разумно сомневање за инфекција со СОВИД 19. За оние кои целосно закрепнале и немаат кардиоваскуларни симптоми (10 дена од почетокот на симптомите и 7 дена целосно закрепнување), се препорачува клиничка проценка. Неопходен е физички преглед и детална анамнеза. Фокусот е на присуството на симптоми: болка во градите, диспнеа, палпитации, вртоглавица при напор, синкопа, тахикардија, нови срцеви шумови, болки во бели дробови и гушење. Дополнително, минимумот што се предлага се ЕКГ и ЕХО пред враќање на спортот. Доколку има абнормалности, спортистот се упатува на магнетна резонанца (МРИ) за да се исклучи миокардитисот. Потоа е упатен на ергоспирометрија и 24-часовен Холтер ЕКГ мониторинг.
3. Спортистите со постојани симптоми на инфекција со СОВИД-19 на кои им треба повеќе од 14 дена да закрепнат треба да подлежат на детално тестирање; преглед, 12-канален ЕКГ и МРИ за проценка на миокардитисот. Доколку наодот за МРИ е точен, индицирана е ергоспирометрија
   24 часа Холтер ЕКГ. Доколку не можат да го направат максималниот тест, потребно е дополнително следење.
4. Спортисти кои имале тешка форма на инфекција COVID-19 за која била потребна хоспитализација,тие треба да поминат низ комплетен RTP протокол

РЕСПИРАТОРЕН СИСТЕМ

Повеќето спортисти со лесна до умерена форма на инфекција COVID-19 целосно ќе закрепнат без потреба од дополнително испитување на респираторниот систем. Некои спортисти сепак ќе имаат продолжена кашлица, диспнеа дури и по заздравувањето, особено за време на вежбање. Се верува дека повеќето симптоми целосно ќе исчезнат во рок од 4 недели. Ако има отстапување од закрепнување и влошување или појава на нови симптоми (продуктивна кашлица, болка во градите или гушење). Во тој случај, потребно е повторено прекинување на програмата за обука и клиничка проценка (РТГ на бели дробови и проценка на респираторната функција од пулмолог). Треба да се отфрли влошување на пневмонија, белодробна емболија и бронхоопструкција. Симптомите можат многу да наликуваат на проблеми со срцето, па затоа е потребен детален преглед, покрај веќе споменатата кардиологија.

На спортистите кои се лекуваат во болница поради инфекција со КОВИД-19 со респираторни симптоми, потребна е радиографска потврда за пневмонија. Податоците укажуваат и на висока фреквенција на тромботични настани, особено белодробна емболија. Сите овие тестови се неопходни затоа што можат да продолжат да спортуваат само доколку престане недостатокот на воздух и болката во градите.

Значи, спортистите кои биле лекувани од пневмонија COVID 19 пред RTP треба да поминат низ:

1. Слика за контрола на белите дробови;
2. Проверете ја респираторната функција (спирометрија и дифузија);
3. Ергоспирометрија за да се утврди причината за респираторниот дистрес при вежбање.

Хроничните респираторни симптоми по СОВИД може да вклучуваат: диспнеа при напор, нов почеток на кашлица и отежнато дишење или болка во градите. За жал, има голем број неоткриени случаи, па дури и нова астма. Потребно е строго да се придржуваат до сите мерки и пропишана терапија, и
во случај на колапс на белите дробови или болка во градите и физички третман.

ПЕЛМОНАРЕН ПРОТОКОЛ ЗА ВРАЌАЊЕ НА ТРЕНИНГ

1.На спортистите без симптоми и знаци на инфекција со КОВИД 19 не им е потребен пулмонален преглед

2. На спортистите со благи до умерени симптоми кои целосно се опоравиле (7 дена без симптоми и најмалку 10 дена од почетокот на симптомите) не им е потребно белодробно тестирање.
3. Спортистите со продолжени респираторни симптоми подолги од 14 дена треба да подлежат на тестови за да се исклучат тромбоемболични компликации, вклучувајќи: рендген на белите дробови, ЕКГ, биомаркери на воспаление, миокардна некроза и емболија (C-реактивен протеин, hs-cTnT и D димер) и функцијата на белите дробови. Во случај на сомневање за белодробна емболија, индицирана е КТ на градниот кош со пневмоангиографија.